ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ ’ਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਇਕ ਹੋਰ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਹੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ
ਗੋਲਡਨ ਸਿਟੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਆਸ਼ੀਸ਼ ਸ਼ਾਹੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਨੂੰ ਛੂਹਦੇ ਹਨ ਉਸਨੂੰ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਕਰੰਟ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਗੋਲਡਨ ਗ੍ਰੇਨ ਕਲੱਬ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਿਨੋਦ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ, ਤਰੁਣ ਜੈਨ, ਦਵਿੰਦਰ ਗੋਇਲ, ਐਡਵੋਕੇਟ ਨਵੀਨ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਅਸ਼ੋਕ ਬੱਤਾ ਨੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਏ.ਐੱਸ.ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਗਗਨ ਸੇਠੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਗੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਸਰਦੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗਰਮੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕੁਰਸੀ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕਰੰਟ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਸਤਾਂ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਕਾਰਣ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ
ਇਸਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਨਾ ਚਲਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਜਾਣ ਕਾਰਣ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਇਕ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਧ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗੀ। ਸੇਠੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕੇਵਲ ਖੰਨਾ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਰੰਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਅ
ਸਥਿਰ
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਬਿਜਲੀ ਵਰਤਾਰਾ ਕੁਝ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਚਾਰਜਾ ਵਾਰੇ ਕੁੱਝ ਵੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ। ਤੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘਟਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਚਾਰ-ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਚਾਰਜਾ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਪਾਠ ਸੱਤਵੀਂ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਪਾਠ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਇਕ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸਮਝ ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਨਾਲ ਆਰੰਭ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਪਦਾਰਥ ਪਰਮਾਣੂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਪਰਮਾਣੂ ਉਪ-ਪਰਮਾਣੂ ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਇਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ (+) ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਇਕ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ (-) ਰਖਦੇ ਹਨ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਇੱਕ ਪਰਮਾਣੂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਖੋਜੇ ਗਏ 118 ਤੱਕ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ,
ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਿਊਕਲੀਸ ਵਿੱਚ ਪਏ ਕਣ ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਮਾਣੂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਰ ਅਣੂਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਅਣੂ ਬਣਨਗੇ।
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਿਵੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ
ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਨੇੜਲੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਬੱਦਲ, ਰਬੜ, ਗੁਬਾਰੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਰਗੜਨ ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਸਤੂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਕ ਵਸਤੂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੀ ਵਸਤੂ ਵਿਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੁਸੀ ਇਹ ਵੀ ਸੋਚਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕੇ ਜਿਸ ਵਸਤੂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸਤੇ ਨਾਕਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਜਿਸ ਵਸਤੂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘਟ ਦੀ ਹੈ ਓਸਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਵਾਬ ਤੁਸੀ ਖੁਦ ਲੱਭ ਕੇ ਦਸਿਓ।
ਅਤੇ ਚਾਰਜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਭਾਸਾ ਬਣਦੀ ਹੈ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਚਰਜਾ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਉਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ “ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ” ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਨੂੰ ਪੜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਸੀ ਜਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਹ ਚਾਰ ਗੱਲਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ।
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ 1: ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰਮਾਣੂ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਪ-ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਬਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਖਰਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ’ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਹੋਰ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਅਧਾਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਜਟਿਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜਣ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ 2: ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਪਰਮਾਣੂ ਬਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕੁਝ ਸਧਾਰਣ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਓਹ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿਵੇਂ ਵਿਪਰੀਤ ਚਾਰਜ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਜਹੇ ਚਾਰਜ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਧਕਦੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ 3: ਸਟੈਟਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸਿਟੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬਾਰੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ 4: ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਓਹ ਕਿਵੇਂ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ, ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਝਟਕੇ ਜਾਂ ਸਪਾਰਕ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਸੁੱਕੀ ਹਵਾ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰਗੜ ਅਤੇ ਉਨੀ ਕਪੜੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਗਰਮ ਹਵਾ ਵਧੇਰੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਤੁਰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਨਮੀ ਘੱਟ ਦੀ ਹੈ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਚਾਰਜ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,ਸੁਕੀ ਹਵਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖਿੰਡਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਚਾਰਜ ਨੂੰ ਰੁਕਣ ਲਈ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਕਿਸੇ ਉਲਟ ਚਾਰਜ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਰਾ ਚਾਰਜ ਡਿਸਚਾਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021
ਡਿਸਚਾਰਜ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਪਾਰਕ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਵੀ ਸੁਣੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
Guri Walia
— Punjab Spectrum (@punjab_spectrum) April 4, 2021