ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੈ – ਵਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ
ਲਾਰੇਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਜਿਹੜੀ ਮਰਜ਼ੀ ਜੇਲ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਉ, ਉਹ ਕੁਛ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ – ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਖੁਫੀਆ ਆਪਰੇਟਰ ਹੋਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਪਰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ ਖੁਫੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਕਿਸੇ ਜੇਲ੍ਹ ‘ਚ ਵੀ ਬੈਠਾ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਮੁਲਕ ਦਾ ਜਲੂਸ ਕਢਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ?
ਕੀ ਇਹ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੁਫੀਆ ਅਤੇ ਪੁਲਸੀਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮਾ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ?
ਮਤਲਬ ਇਹ ਕਿ ਹੁਣ ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਖੁਲਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੋਵਾਲ ਦੀ ਕਾਰੁਜਗਾਰੀ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਉੱਠ ਰਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੁਣ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਏ ਨੇ। ਕਈ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਰਹੇ ਨੇ।
2019 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ, ਪੁਲਵਾਮਾ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 1984 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਵਾਲ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਉਸਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਰਤਾਂਤ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਡੋਵਾਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਰਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਕਰੀਬ-ਕਰੀਬ ਅਜਿੱਤ ਹਸਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਆਲੋਚਕ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸਦੀ ਜੋ ਵਿਧਾਨ ਚੜਾ ਕੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੱਥਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਬਾਲਾਕੋਟ ਏਅਰ ਸਟ੍ਰਾਈਕ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਸੀ-ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਖਾਸ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਅਭਿਨੰਦਨ ਵਰਥਮਨ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਫੜਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਫਲਤਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਆਲੋਚਕ ਇਸਦੇ ਸੀਮਤ ਰਣਨੀਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਅਭਿਨੰਦਨ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਓਨਾ ਨਿਰਣਾਇਕ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ ਦੌਰਾਨ ਡੋਵਾਲ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਸੰਦੇਹ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 1984 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀਮਤ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਬੂਤ ਹਨ ਜਦਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਅਕਸਰ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਕੁਝ ਲੋਕ ਟਵਿਟਰ ‘ਤੇ ਦਲੀਲ ਦੇ ਰਹੇ ਨੇ ਕਿ ਕਿ ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਡੋਵਾਲ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਉਲਝਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੈਂਗ-ਸਬੰਧਤ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਰਮਿਆਨ ਵਧ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੋਵਾਲ ਨੂੰ ਅਕਸਰ “ਵਿਸ਼ਵਗੁਰੂ” ਜਾਂ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਅਕਸ ਵਧਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਫੈਸਲੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਫੈਸਲੇ, ਉਸਦੀ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ, ਇੱਕ ਨੁਕਸਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਸੰਚਾਲਕ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਡੋਵਾਲ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਓਵਰਰੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਗਿਣਤੀਆਂ ਮਿਣਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਹੋਈ ਹੈ।